Vậy khi bạn biết điều gì đó sẽ bị "lạm dụng", bạn cần tối ưu. Mục tiêu là:
Tối ưu thời gian phản hồi
Tối ưu băng thông truyền tải
Tối ưu tài nguyên xử lý
Tối ưu trải nghiệm người dùng
Tại sao phải tối ưu hóa gọi API?
Mỗi lần gọi API là một chuỗi các hoạt động: truyền dữ liệu, xử lý logic, truy vấn CSDL, phản hồi... Tối ưu hóa là cách bạn giảm tải hệ thống ở mọi điểm trong chuỗi đó. Một vài lý do rõ ràng:
Bạn không gửi yêu cầu không cần thiết → tiết kiệm băng thông
Bạn không xử lý dữ liệu không cần thiết → tiết kiệm CPU & RAM
Bạn không tải dữ liệu dư thừa → tăng tốc độ phản hồi
Bạn giảm số truy vấn đến backend → tăng khả năng mở rộng (scalability)
Và khi hệ thống bạn phục vụ hàng trăm, hàng nghìn, hoặc hàng triệu request mỗi phút, những tối ưu này cộng dồn lại sẽ tạo ra sự khác biệt cực lớn.
Làm thế nào để tối ưu hóa gọi API?
1. Phân trang (Pagination)
Chỉ yêu cầu một lượng dữ liệu vừa đủ để hiển thị hoặc xử lý.
Thay vì yêu cầu toàn bộ dataset, hãy yêu cầu 10–20 item mỗi lần, đủ để hiển thị trên UI. Không những làm nhẹ payload, giảm tải backend, mà còn giúp frontend phản hồi nhanh hơn, đỡ lag trên thiết bị yếu.
Ví dụ: /api/posts?page=2&limit=10
2. Nén dữ liệu (Compression)
Truyền ít bit hơn → tốc độ nhanh hơn.
Nén dữ liệu trước khi truyền đi (bằng Gzip, Brotli, v.v.) có thể giảm kích thước payload tới 70–90%. Điều này đặc biệt hiệu quả với dữ liệu JSON hoặc văn bản lớn.
Lưu ý: nén yêu cầu thêm tài nguyên CPU, nhưng bạn có thể tối ưu bằng cách:
Nén sẵn trên backend
Cache kết quả đã nén
Chỉ nén khi dữ liệu vượt ngưỡng nhất định
3. Bộ nhớ đệm (Caching)
Dữ liệu không thay đổi? Vậy thì đừng truy vấn lại nữa.
Caching có thể được triển khai ở nhiều tầng:
Client-side cache: trình duyệt hoặc ứng dụng lưu bản sao dữ liệu. Dùng ETag hoặc Last-Modified để kiểm tra điều kiện cập nhật (conditional request).
httpCopyEditIf-None-Match: "abc123"
Proxy cache: dùng CDN hoặc reverse proxy (như Varnish, Nginx) để cache nội dung phổ biến, phục vụ nhanh từ lớp trung gian mà không chạm đến backend.
Server-side cache: cache kết quả query hoặc tính toán phức tạp trong Redis, Memcached...
Kịch bản điển hình: nếu hàng nghìn người dùng cùng truy cập một tài nguyên tĩnh (ví dụ: /api/products/featured) trong vài giây – cache proxy có thể loại bỏ hoàn toàn tải đến backend, chỉ xác thực một lần duy nhất.
Tối ưu hóa không phải là “làm cho có”
Tối ưu hóa API không chỉ là việc của backend engineer. Đây là bài toán của toàn bộ DevOps pipeline – từ coding đến hạ tầng.
Khi dev hiểu tối ưu, app chạy mượt hơn.
Khi infra hỗ trợ cache & compression tốt, hệ thống mở rộng dễ hơn.
Khi dữ liệu được truy vấn thông minh, chi phí cloud giảm đáng kể.
Kết luận
API là tài nguyên có giá trị – nhưng cũng là gánh nặng khi bị sử dụng quá mức. Hãy tối ưu hóa ngay từ khi thiết kế hệ thống:
Yêu cầu ít dữ liệu hơn (pagination)
Truyền dữ liệu nhẹ hơn (compression)
Lưu lại dữ liệu thông minh (caching)
Tối ưu hóa là một khoản đầu tư. Và ROI của nó là hiệu năng, trải nghiệm, và khả năng mở rộng.
